Rodzice powinni wiedzieć, że zÄ™by mleczne nie powinny siÄ™ nigdy popsuć. WÅ‚aÅ›ciwie zadbane zÄ™by mleczne wypadnÄ… fizjologiczne w 7. roku życia (siekacze) a miÄ™dzy 9-12. rokiem życia (kÅ‚y i trzonowce) i zostanÄ… zastÄ…pione przez zÄ™by staÅ‚e, które pozostanÄ… zdrowe, jeÅ›li bÄ™dÄ… razem z zÄ™bami mlecznymi dobrze myte. Trzeba także wiedzieć, że mieszane uzÄ™bienie, czyli jednoczesna obecność w jamie ustnej zÄ™bów mlecznych i staÅ‚ych trawa od 5-6. do 11-12. roku życia, czyli okoÅ‚o 5-6 lat. Nieleczone zÄ™by mleczne bÄ™dÄ… wiÄ™c mogÅ‚y powodować próchnicÄ™ w Å›wieżo wyrzniÄ™tych niedojrzaÅ‚ych zÄ™bach staÅ‚ych m.in. na zasadzie przenoszenia siÄ™ bakterii z ubytków próchnicowych na zdrowe zÄ™by.
WÅ‚aÅ›ciwa higiena jamy ustnej jest jednym z podstawowych elementów zapobiegania próchnicy. PielÄ™gnacja jamy ustnej powinna być rozpoczÄ™ta w pierwszych miesiÄ…cach życia dziecka. Rodzice powinni regularnie oczyszczać bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… i waÅ‚y dziÄ…sÅ‚owe już od wczesnego okresu niemowlÄ™cego - codziennie wieczorem przed poÅ‚ożeniem dziecka spać. Celem zabiegów higienicznych rozpoczynanych w tym okresie jest utrzymanie jamy ustnej w czystoÅ›ci oraz przyzwyczajanie dziecka do manipulacji w jamie ustnej. Zabiegi te można wykonywać specjalnymi akcesoriami dla niemowlÄ…t nawijanymi lub nakÅ‚adanymi na palec wskazujÄ…cy takimi jak: kawaÅ‚ek gazy lub baweÅ‚niana chusteczka, gumowa lub silikonowa szczoteczka lub specjalny naparstek z mikrofibry.
Dziecko może gryźć palec matki podczas próby wkÅ‚adania go do ust dziecka i może nie chcieć otworzyć buzi. Matka wówczas może wsunąć palec w okolicy kÄ…ta ust dziecka, a nastÄ™pnie przesuwać palec wzdÅ‚uż wewnÄ™trznej powierzchni policzka do tylnej części jamy ustnej. Potem należy wÅ‚ożyć delikatnie palec pomiÄ™dzy górny i dolny waÅ‚ dziÄ…sÅ‚owy lub górne i dolne zÄ™by i kiedy dziecko otworzy usta można przetrzeć caÅ‚Ä… jamÄ™ ustnÄ….
Przeprowadzanie zabiegów higienicznych w jamie ustnej powinno być jednak rozpoczynane nie później niż w momencie wyrzniÄ™cia pierwszego zÄ™ba mlecznego. Do oczyszczania zÄ™bów należy stosować miÄ™kkÄ… szczoteczkÄ™, która umożliwia usuwanie resztek pokarmowych z zÄ™bów oraz delikatne masowanie dziÄ…seÅ‚. Już od tego momentu należy dziecko uczyć trzymywania szczotki w rÄ™ku, wkÅ‚adania jej do ust i wykonywania prostych ruchów czyszczÄ…cych.
Dobra szczoteczka umożliwia dokÅ‚adne usuwanie resztek pokarmowych z zÄ™bów oraz delikatne masowanie dziÄ…seÅ‚. Szczotkowanie zÄ™bów powinno odbywać siÄ™ 2 razy dziennie pastÄ… z fluorem. Szczególnie ważne jest mycie zÄ™bów przed snem ze wzglÄ™du na zatrzymanie fluoru w jamie ustnej. Ponadto podczas spania nastÄ™puje zmniejszenie wydzielania Å›liny, która już nie oczyszcza tak dobrze zÄ™bów i nie dostarcza im w odpowiedniej iloÅ›ci skÅ‚adników mineralnych. Po wieczornym myciu zÄ™bów dziecko nie powinno już jeść ani pić z wyjÄ…tkiem wody mineralnej lub przegotowanej, niesÅ‚odzonej herbaty.
Ilość nakÅ‚adanej pasty i jej rodzaj ze wzglÄ™du na stężenie fluoru powinny być dostosowane do wieku dziecka. Dzieci należy stopniowo uÅ›wiadamiać, że pasty do zÄ™bów nie należy poÅ‚ykać, ale jÄ… wypluwać. Nie trzeba maÅ‚ych dzieci uczyć pÅ‚ukania jamy ustnej po zabiegu szczot kowania zÄ™bów, gdyż dziecko najczęściej nie rozumie tej czynnoÅ›ci i zwykle poÅ‚knie wodÄ™ razem z pastÄ…. Systematyczne poÅ‚ykanie pasty z fluorem (a taka jest tylko zalecana) w wieku okoÅ‚o 2 lat może spowodować powstanie plam na przednich zÄ™bach staÅ‚ych.
Generalnie do 7-8 roku życia rodzice powinni szczotkować zÄ™by dziecka, jednoczeÅ›nie uczÄ…c je przeprowadzania tych zabiegów samodzielnie w miarÄ™ nabywania przez dziecko umiejÄ™tnoÅ›ci manualnych. W późniejszych latach opiekunowie powinni zawsze poprawiać po dziecku oczyszczanie zÄ™bów, zwÅ‚aszcza trzonowych, pomagać mu i kontrolować jakość higieny jamy ustnej nawet do 10. roku życia. W motywowaniu nastolatków do przeprowadzania regularnego szczotkowania zÄ™bów i odwiedzania dentysty należy podkreÅ›lać znaczenie zdrowych Å‚adnych zÄ™bów dla urody oraz przyjemnego zapachu z ust po wÅ‚aÅ›ciwej pielÄ™gnacji jamy ustnej.